Από τη Ρουτίνα στη Ζωντάνια: Τo ταξίδι προς μια απολαυστική οικογενειακή ζωή .
«Η ρουτίνα είναι πιο ισχυρή από το όνειρο. Χρειάζεται δύναμη για να σπάσεις τα δεσμά της.»
– Paulo Coelho
Η καθημερινότητα μπορεί να μοιάζει με ένα γνώριμο μονοπάτι που προσφέρει προβλεψιμότητα κι ένα αίσθημα ασφάλειας. Όμως, συχνά, αυτή η φαινομενική ηρεμία είναι παραπλανητική. Οι συζητήσεις στην οικογένεια γίνονται τυπικές, οι αγκαλιές λιγοστεύουν και το βαθύ αίσθημα του «μαζί» ξεθωριάζει. Η ρουτίνα και το βόλεμα, σαν ένας αόρατος εχθρός, απλώνει ένα πέπλο απόστασης που μπορεί να αποδιοργανώσει τον πυρήνα της οικογενειακής ζωής. Αν δανειστούμε την έννοια της εντροπίας από τη φυσική, κατανοούμε καλύτερα γιατί συμβαίνει αυτό. Όπως κάθε σύστημα στη φύση χρειάζεται ενέργεια για να διατηρήσει τη σταθερότητά του, έτσι και η οικογένεια απαιτεί συνεχή επένδυση: συναισθηματική, ψυχική, ακόμα και φυσική. Όταν παραδινόμαστε στη «βολική» ρουτίνα, όταν λειτουργούμε στον αυτόματο πιλότο χωρίς συνειδητή προσπάθεια, η αποξένωση και η φθορά είναι αναπόφευκτες.
Η Κρίση ως Εργαλείο Επανασύνδεσης
Σε αυτές τις στιγμές, ένα πρόβλημα μπορεί, όσο παράδοξο κι αν ακούγεται, να λειτουργήσει ως σωτηρία. Μια αρρώστια, μια οικονομική κρίση, ένα ατύχημα ή ακόμα και μικρές καθημερινές δυσκολίες, μπορούν να αναστατώσουν την αδράνεια της οικογένειας. Στις πρώτες στιγμές της κρίσης, το άγχος και η σύγχυση κυριαρχούν. Οι φωνές υψώνονται, οι κατηγορίες πετιούνται σαν αιχμές, μα πίσω από αυτή τη φασαρία, κάτι βαθύτερο συμβαίνει. Οι ματιές αρχίζουν να διασταυρώνονται ξανά, τα χέρια απλώνονται και η ανάγκη για συνεργασία γίνεται η νέα πραγματικότητα. Η κρίση λειτουργεί σαν ένας καταλύτης που ξυπνά τις πιο βασικές ανθρώπινες αξίες: την αλληλεγγύη, τη φροντίδα, τη συνεργασία. Το πρόβλημα, που αρχικά φαινόταν ως εχθρός, γίνεται το ίδιο το εργαλείο που επαναφέρει την οικογένεια στον δρόμο της ενότητας.
Τα Παιδιά που φέρνουν το ¨πρόβλημα¨
Τα παιδιά, με την ευαισθησία και την ένστικτη αντίληψή τους, λειτουργούν συχνά ως «καθρέφτης» της οικογένειας. Αντιλαμβάνονται τις αποστάσεις, τις ανεκπλήρωτες ανάγκες και τις ρωγμές στις σχέσεις. Όταν νιώθουν την αποσύνδεση, μπορεί να εκδηλώσουν συμπεριφορές που φαινομενικά μοιάζουν προβληματικές. Όμως, αυτές οι συμπεριφορές είναι, στην πραγματικότητα, μια κραυγή για επανασύνδεση.
Παραδείγματα Συμπεριφορών που Ενώνουν την Οικογένεια
- Σχολικές Δυσκολίες
Ένα παιδί που ξαφνικά αποτυγχάνει στα μαθήματα ή αρνείται να πάει στο σχολείο μπορεί να αναγκάσει τους γονείς να έρθουν κοντά για να συνεργαστούν και να βρουν μια λύση. - Αντιδραστικότητα
Οι έφηβοι συχνά χρησιμοποιούν την αντιδραστικότητά τους ,για να εκφράσουν ανησυχία για την ατμόσφαιρα στο σπίτι. Διαταράσσουν την φαινομενική ηρεμία και ζητούν έτσι από τους γονείς να εξετάσουν τη δική τους δυναμική, να δουλέψουν τις μεταξύ τους σχέσεις και να αναθεωρήσουν τον τρόπο που υπάρχουν μέχρι τώρα. - Προβλήματα Υγείας
Ένα ψυχοσωματικό σύμπτωμα ή ακόμα και μια απλή ασθένεια μπορεί να δημιουργήσει έναν κύκλο υποστήριξης μέσα στην οικογένεια, ενισχύοντας τη συνοχή και την αίσθηση αλληλεγγύης.
Η Εντροπία και η Ζωτικότητα της Οικογένειας
Η υπαρξιακή θεώρηση της οικογένειας μας καλεί να δούμε την κρίση όχι ως καταστροφή, αλλά ως ευκαιρία. Όπως κάθε ζωντανός οργανισμός, έτσι και η οικογένεια χρειάζεται συνεχή φροντίδα . Όταν ένα παιδί δημιουργεί προβλήματα, δεν το κάνει για να προκαλέσει χάος, αλλά γιατί διαισθάνεται την ανάγκη να επαναφέρει τη σύνδεση.
Τι Μπορούν να Κάνουν οι Γονείς
- Αναγνώριση της Δυναμικής
Όταν ένα παιδί συμπεριφέρεται «δύσκολα», δεν σημαίνει πάντα ότι υπάρχει ένα πραγματικό πρόβλημα. Η συμπεριφορά του μπορεί να είναι ένας τρόπος να ζητήσει προσοχή, φροντίδα ή σύνδεση. Μπορεί να είναι το δικό του μοναδικό σήμα, μια σιωπηλή φωνή που λέει: "Χρειάζομαι να με δείτε, να με ακούσετε". Οι γονείς που αφιερώνουν χρόνο να αφουγκραστούν τα βαθύτερα αίτια αυτής της συμπεριφοράς, κάνουν το πρώτο βήμα προς την αποκατάσταση της αρμονίας στην οικογένεια.
- Αναστοχασμός
Είναι μια ευκαιρία οι γονείς να επεξεργαστούν τον τρόπο που συνδέονται στην οικογένεια. Να στρέψουν τον φακό στους ίδιους, να αναλογιστούν την ευθύνη τους και να συναντήσουν τη δύναμη που διαθέτουν στο να αλλάξουν τα πράγματα.
- Επικοινωνία και Συνεργασία
Μέσα στη φασαρία της καθημερινότητας, η επικοινωνία ανάμεσα στους γονείς συχνά περιορίζεται στα απολύτως πρακτικά ζητήματα. Όμως, η αληθινή επικοινωνία δεν είναι μόνο λόγια· είναι το βλέμμα που λέει «σε καταλαβαίνω», το χαμόγελο που δηλώνει «είμαι εδώ για σένα». Όταν οι γονείς συνεργάζονται για να κατανοήσουν τη συμπεριφορά του παιδιού, ενισχύουν τις σχέσεις στην οικογένεια και συνδιαμορφώνουν ένα πλαίσιο που μπορεί να αγκαλιάσει τις ανάγκες και τις επιθυμίες των μελών του. Σε μια τέτοια ατμόσφαιρα, οι συγκρούσεις μπορούν να γίνουν ευκαιρίες για ανάπτυξη, αντί για πηγές πόνου.
- Επένδυση στη Σύνδεση
Η καθημερινή συνειδητή επιθυμία για σύνδεση – ακόμα και μέσα από μικρές πράξεις – μπορεί να μειώσει την εντροπία και να κρατήσει την οικογένεια ζωντανή και δυνατή. Δεν χρειάζονται μεγάλα, θεαματικά βήματα για να φέρουμε την αλλαγή, χρειάζεται να χαρούμε τις καθημερινές μας πράξεις.
Η Αγάπη ως Σταθερά
Μια οικογένεια δεν είναι τέλεια· δεν χρειάζεται να είναι. Μέσα στις πιο σκοτεινές στιγμές, μπορεί να γεννηθούν οι σπίθες που ξαναζωντανεύουν την οικογένεια. Ένα απρόσμενο γέλιο κατά τη διάρκεια μιας δύσκολης μέρας, μια αγκαλιά που δεν ζητήθηκε, ένα «σ’ αγαπώ» που ακούγεται ξανά μετά από καιρό. Αυτές οι μικρές στιγμές είναι οι αποδείξεις ότι, παρά τις διαφορές και τις εντάσεις, η αγάπη παραμένει η αόρατη δύναμη που ενώνει. Στην πραγματικότητα, κάθε πρόβλημα, κάθε κρίση, είναι μια υπενθύμιση ότι η οικογένεια είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Και όπως κάθε ζωντανός οργανισμός, χρειάζεται ενέργεια, φροντίδα, υποστήριξη και αγάπη για να αναπτυχθεί και να ανθίσει.
Έλενα Βαγδάτογλου, Ψυχολόγος
